Iechyd a Diogelwch mewn stadiwm chwaraeon - Cyflwyniad

Gweithgaredd 1
Lluniwch ffeil ffeithiau o Stadiwm Liberty yn Abertawe i gynnwys gwybodaeth allweddol gan ddefnyddio’r cyswllt isod.
www.liberty-stadium.com/index.php
Datblygiad meysydd pêl-droed a thrychinebau mawr
Fel y nodwyd eisoes, cafwyd cyfres o drychinebau mawr mewn meysydd pêl-droed yn y gorffennol ac roedd hwliganiaeth yn fwy cyffredin o lawer nag y mae heddiw.
Roedd y prif ddigwyddiadau yn cynnwys:
- Parc Ibrox, Glasgow 1971 – 66 o gefnogwyr wedi’u sathru a’u gwasgu i farwolaeth
- Bradford City 1985 – 55 o bobl wedi’u llosgi i farwolaeth
- Stadiwm Heysel, Brwsel 1986 – mwy na 20 o bobl wedi’u lladd mewn ymladd rhwng cefnogwyr Lerpwl a Juventus
- Hillsborough, Sheffield 1989 – 96 o gefnogwyr Lerpwl wedi’u gwasgu i farwolaeth
Gweithgaredd 2

Ymchwiliwch i bob un o’r digwyddiadau hyn, a lluniwch grynodeb o’r hyn a ddigwyddodd yn achos pob un.
- Parc Ibrox
- Bradford City
- Stadiwm Heysel
- Hillsborough
Y Stadiwm Modern
Gweithgaredd 3
Un o’r nifer o effeithiau a gafodd trychinebau’r 1980au oedd bod clybiau mawr naill ai wedi ailddatblygu eu meysydd, fel yn achos Old Trafford er enghraifft, neu wedi symud i stadiwm newydd â seddau yn unig.
Ar gyfer y clybiau sydd wedi’u rhestru isod, nodwch neu ymchwiliwch i enwau’r stadiwm newydd a’r hen stadiwm.

- Dinas Abertawe
- Derby County
- Leicester City
- Sunderland
- Reading
- Dinas Caerdydd
- Bolton Wanderers
- Wigan Athletic
- Middlesborough
- Hull City
- Southampton
- Manchester City
Adroddiadau a Deddfwriaeth
Arweiniodd trychineb tân Bradford City at Adroddiad Popplewell yn 1986 ac arweiniodd trychineb Hillsborough at Adroddiad Taylor yn 1990.
Mae’r mesurau a argymhellwyd yn yr adroddiadau hyn yn gyffredin erbyn hyn yn y meysydd pêl-droed modern, ond cawson nhw eu cyflwyno ar ôl i lawer o bobl golli eu bywydau. Dyma rai o fesurau allweddol yr adroddiadau:
- Pob stadiwm yn yr Uwch Gynghrair/Adran 1 i fod â seddau yn unigo 1995 – Tan hynny roedd sawl stadiwm enwog yn cynnwys terasau sefyll enwog fel y Kop yn Anfield (Lerpwl) a’r Shed yn Stamford Bridge (Chelsea).
- Gostwng y nifer mwyaf o wylwyr a allai fynd i bob stadiwm oedd â therasau – Roedd hyn yn lleihau’r perygl o gael gormod o bobl yno
- Cynyddu elfennau diogelwch – Roedd y rhain yn cynnwys barrau diogelwch, mynedfeydd/allanfeydd, dulliau gweithredu yn achos tân, a hysbysiadau/arwyddion clir.
- Cael gwared â ffensys o amgylch y maes – Roedd y rhain wedi cael eu codi mewn sawl maes i atal pobl rhag mynd ar y maes chwarae. Fodd bynnag, ffens o’r fath oedd un o’r prif ffactorau a arweiniodd at drychineb Hillsborough.
- Cael gwared ag eisteddleoedd/seddau (pren) fflamadwy – Eisteddleoedd/seddau pren oedd un o’r prif ffactorau yn nhân Bradford City.
- Stiwardio digonol a hyfforddi stiwardiaid.
- Gwahanu cefnogwyr – Cyn yr 1990au roedd gwahanu cefnogwyr yn llai trefnus nag y mae heddiw.
- Teledu cylch-caeedig a monitro llawn mewn ystafell reoli – erbyn hyn gellir defnyddio teledu cylch-caeedig i ymchwilio i gynnwrf a monitro ymddygiad y dorf.
- Gwell cyfathrebu yn achos stiwardiaid/ystafell reoli.
Rhestr o Dermau
Mae llawer o bobl yn mynd i stadiwm modern i wylio gemau pêl-droed neu rygbi neu i fwynhau gweithgareddau eraill fel cyngherddau. Dydy’r rhan fwyaf o’r bobl hyn ddim yn gwybod llawer am fanylion technegol dyluniad stadiwm modern a’r mesurau iechyd, diogelwch a gwarchodaeth sy’n weithredol i ddarparu amgylchedd diogel.
Mae llawer o dermau a diffiniadau yn gysylltiedig a stadiwm modern a’r mesurau iechyd, diogelwch a gwarchodaeth a weithredir yno. Mae’r tabl isod yn cynnwys detholiad o’r rhain.
Gweithgaredd 4
Dewiswch y term cywir o’r blwch isod i gyd-fynd â’r diffiniadau a roddir.
Parafeddyg | Llawlyfr gweithrediadau | Teras |
Cyntedd | Stadiwm | Cynllun wrth gefn |
Atalfa o amgylch y maes | Tramwyfa (Vomitory) | Lle o ddiogelwch rhesymol |
Allanfa | Atalfa (Barrier) | Person cymorth cyntaf |
Cylchrediad | Canllaw (Handrail) | Oriel wylwyr/td> |
Safon wylio | Cyfradd symud | Lle rheoli |
Cynllun brys | Llinell weld | Lle i wylwyr |
Maes chwarae | Ffens o amgylch y maes |
Term |
Diffiniad |
Atalfa |
Unrhyw elfen o faes chwarae, parhaol neu dros dro, y bwriedir iddi atal pobl rhag cwympo, ac i gadw, atal neu lywio pobl. |
Cylchrediad |
Symudiad rhydd o wylwyr mewn maes chwarae. |
Oriel wylwyr |
Oriel lle gall gwylwyr fynd i wylio’r gweithgaredd, mae fel arfer wedi’i chysylltu ag ardal lletygarwch. |
Cyfradd symud |
Nifer y bobl am bob lled metr am bob munud sy’n symud drwy elfen o system mynd allan. |
Maes chwarae |
Unrhyw le lle mae campau neu weithgareddau cystadleuol eraill yn digwydd yn yr awyr agored ac mae lle wedi’i ddarparu ar gyfer gwylwyr, mae’n cynnwys adeiladwaith artiffisial neu adeiladwaith naturiol a addaswyd yn artiffisial at y diben. |
Teras |
Ardal o risiau sy’n darparu lle sefyll i wylwyr. |
Canllaw |
Rheilen y bydd pobl fel arfer yn cydio ynddi â llaw ar gyfer eu tywys neu eu cynnal. |
Cynllun brys |
Cynllun a baratowyd gan y gwasanaethau brys ar gyfer delio â digwyddiad mawr yn y lleoliad neu yn yr ardal. |
Person cymorth cyntaf |
Person sydd â thystysgrif safonol cymorth cyntaf a roddir i bobl sy’n gweithio fel pobl cymorth cyntaf dan Reoliadau Iechyd a Diogelwch (Cymorth Cyntaf) 1981. |
Atalfa o amgylch y maes |
Atalfa sy’n gwahanu gwylwyr oddi wrth y maes neu ardal y gweithgaredd. |
Cyntedd |
Ardal lle gall pobl gerdded o gwmpas gyda mynediad uniongyrchol i ac o’r lle gwylwyr, trwy risiau, rampiau, tramwyfeydd, neu lwybrau gwastad, a lle gall gwylwyr ymgynnull i gael diod neu adloniant. Gall hefyd ddarparu mynediad uniongyrchol i doiledau. |
Lle i wylwyr |
Y rhan o’r stadiwm neu adeiladwaith yn y stadiwm a ddarperir at ddefnydd gwylwyr, gan gynnwys pob ardal lle gall pobl cerdded o gwmpas, y cynteddau a’r lle gwylio. |
Stadiwm |
Maes chwarae lle bydd gwyliwr fel arfer yn gwylio’r gweithgaredd o un man, er enghraifft mewn gemau pêl-droed neu rygbi, mewn cyferbyniad â mannau lle bydd gwylwyr yn debygol o symud o gwmpas, fel yn achos rasio ceffylau a golff. |
Allanfa |
Grisiau, tramwyfa, llwybr, ramp, porth, drws a phob modd arall a ddefnyddir i adael y maes chwarae. |
Cynllun wrth gefn |
Caiff hwn ei baratoi gan reolwyr y maes yn nodi’r camau i’w cymryd os bydd rhywbeth yn digwydd yn y lleoliad a allai beryglu diogelwch y cyhoedd neu amharu ar weithrediadau arferol. |
Parafeddyg |
Person sydd â chofrestriad cyfredol y wladwriaeth gan Gyngor Pobl Iechyd Proffesiynol (Health Professional Council - HPC). |
Lle rheoli |
Ystafell neu ardal sydd wedi’i neilltuo yn y maes lle rheolir a gweithredir y strwythur rheoli diogelwch. |
Llinell weld |
Gallu gwyliwr i weld pwynt ffocws penodedig (fel yr ystlys agosaf neu lôn allanol trac rhedeg) dros bennau’r gwylwyr sydd yn union o’i flaen. |
Safon wylio |
Ansawdd y golwg sydd ar gael i wylwyr, mae’n cynnwys tair elfen: y llinellau gweld, presenoldeb unrhyw rwystrau gwylio a’r pellter rhwng y gwyliwr a’r maes neu ardal y gweithgaredd. |
Tramwyfa |
Llwybr mynediad wedi’i adeiladu i mewn i raddiant eisteddle sy’n cysylltu lle gwylwyr yn uniongyrchol â chynteddau a/neu lwybrau ar gyfer mynd i mewn, mynd allan neu wagio. |
Ffens o amgylch y maes |
Atalfa sy’n uwch nag 1.1m sy’n gwahanu gwylwyr oddi wrth y maes neu ardal y gweithgaredd. |
Llawlyfr gweithrediadau |
Llawlyfr sy’n nodi’r ffordd mae maes chwarae yn gweithredu o ddydd i ddydd. Dylai gynnwys y cynllun stiwardio, cynllun meddygol, amserlen cynnal a chadw ataliol gynlluniedig, asesiad risg tân, dulliau gweithredu diwrnod digwyddiad, cynlluniau wrth gefn, cyfrifiadau nifer y lleoedd, cynlluniau’r safle a manylion am gyfarpar diogelwch, ond ni ddylid cyfyngu’r cynnwys i hyn yn unig. |
Lle o ddiogelwch rhesymol |
Lle o fewn adeilad neu adeiladwaith lle, am gyfnod cyfyngedig, bydd gan bobl rywfaint o ddiogelwch rhag effeithiau tân a mwg. Bydd y lle hwn, fel arfer coridor neu risiau, isafswm o 30 munud o ddiogelwch rhag tân a bydd yn galluogi pobl i barhau i ddianc i fan diogel. |

Cliciwch y botwm dangos uchod i wirio eich atebion.