Gwaith y dylunydd

Mae dylunwyr sain yn dechrau eu gwaith drwy astudio'r sgript, gan gasglu cymaint o wybodaeth â phosibl am unrhyw sain neu gerddoriaeth y mae'r sgript yn gofyn amdano. Fel gyda phob agwedd arall ar ddylunio, mae cyfarfod cynnar â'r cyfarwyddwr a'r tîm dylunio yn hanfodol er mwyn deall yn well y cysyniad cynhyrchu.

Bydd gan rai cyfarwyddwyr eisoes syniadau clir am yr effeithiau sain a/neu gerddoriaeth yr hoffent eu cael, tra bydd eraill yn gofyn i'r dylunydd sain/cyfansoddwr ddod i ymarferion er mwyn eu helpu i ddatblygu effeithiau a cherddoriaeth i gyd-fynd â'r cyd-destunau penodol y cânt eu defnyddio ynddynt. Pan fydd ganddynt ymdeimlad go iawn o'r hyn sydd ei angen ar y cynhyrchiad o ran cerddoriaeth neu sain, bydd y cyfansoddwr yn dechrau cyfansoddi'r darnau cerddorol angenrheidiol a bydd y dylunydd sain yn dechrau casglu a chreu'r synau angenrheidiol.

Gall synau a cherddoriaeth yn y theatr:

• ysgogi gweithredu ar y llwyfan a nodi bod rhywbeth yn digwydd oddi ar y llwyfan
• cadarnhau pa adeg o'r dydd yw hi, y tymor a'r tywydd
• lleoli'r hyn sy'n digwydd mewn man penodol
• creu'r naws a newidiadau mewn naws
• symbylu disgwyliadau'r gynulleidfa o'r hyn sydd i ddod
• darparu gwybodaeth am y cymeriadau
• pontio rhwng y golygfeydd
• cynnig dulliau sy'n datblygu'r plot yn gyflym neu sy'n dwyn digwyddiadau yn y gorffennol i'r cof.

Mae'r dylunydd neu'r cyfansoddwr yn cyfuno ac yn amrywio pum nodwedd reoledig seiniau i greu'r effeithiau unigryw neu'r gerddoriaeth sydd ei hangen gan gynhyrchiad y ddrama.

Nodweddion rheoledig sain yw:

• Traw - tonfedd neu amledd y sain
• Lefel Sain - pa mor uchel neu dawel yw'r sain
• Ansawdd - sut mae traw ac uchder yn cyfuno i roi ei heffaith nodedig ei hun i bob sain
• Cyfeiriad - lleoliad y sain yn y gofod a sut mae'n teithio o un lleoliad i un arall
• Hyd - faint o amser y mae'r sain yn para

Adnoddau cynllunio dylunwyr sain a chyfansoddwyr:

• Plot: Rhestr o'r holl gerddoriaeth a'r ciwiau sain ar gyfer pob act/golygfa. Mae'n nodi ble mae'r sain neu'r gerddoriaeth yn digwydd, rhif tudalen y sgript lle mae'n ymddangos, yn union ble mae'n dechrau ac yn gorffen, a'r cyfarpar a ddefnyddir i'w chynhyrchu.
• Cynllun system: Mae cynllun system yn dangos y math o seinyddion ar y llwyfan a'u lleoliad, ar y set ac yn yr awditoriwm. Gall cynllun system hefyd gynnwys cynllun o'r modd y caiff yr holl gyfarpar sain ei ryng-gysylltu.
• Ciw-restr (cue sheet):Fersiwn o'r plot seiniau i'w ddefnyddio gan y technegwyr sain a fydd yn defnyddio'r cyfarpar yn ystod y perfformiad.
• Yn aml mae ciwiau sain a cherddoriaeth yn dibynnu ar union amseriad yr hyn sy'n digwydd ar y llwyfan a dim ond ar ôl i flociau'r ddrama gael eu pennu y gellir eu gosod. Yn ddelfrydol, bydd gan y cyfarwyddwr, y cast a'r criw ddigon o gyfleoedd i fireinio amseriad y dyluniad wedi'i gwblhau o gerddoriaeth/seiniau yn ystod ymarferion technegol.