Principles and values of health and social care (children and young people) Egwyddorion a gwerthoedd iechyd a gofal cymdeithasol (plant a phobl ifanc)
Equality, diversity, inclusion and discrimination Cydraddoldeb, amrywiaeth, cynhwysiant a gwahaniaethu

Health and social care workers must promote equality and diversity in all aspects of their job role, challenging any practice they think does not reinforce this approach.

Through promoting equality and diversity, health and social care workers must ensure an inclusive approach, adapting their approach to meet the needs of children and young people and treating each with fairness and dignity.

Rhaid i weithwyr iechyd a gofal cymdeithasol hyrwyddo cydraddoldeb ac amrywiaeth ym mhob agwedd ar eu rôl, gan herio unrhyw ymarfer nad yw'n atgyfnerthu’r dull hwn yn eu barn nhw.

Wrth hyrwyddo cydraddoldeb ac amrywiaeth, rhaid i weithwyr iechyd a gofal cymdeithasol sicrhau dull gweithredu cynhwysol, gan addasu eu dull gweithredu i ddiwallu anghenion plant a phobl ifanc a thrin pob un â thegwch ac urddas.

Equality involves treating children and young people fairly, regardless of their differences, by ensuring that they have access to the same life opportunities as everyone else, meaning that they have equal opportunities.

Life opportunities include:

• housing - warmth and shelter are basic human needs
• education and employment
• transport
• health and social care
• the ability to purchase goods and services.

Mae cydraddoldeb yn golygu trin plant a phobl ifanc yn deg, waeth beth yw'r gwahaniaethau rhyngddynt, drwy sicrhau eu bod yn cael yr un cyfleoedd mewn bywyd â phawb arall, sy'n golygu eu bod yn cael cyfle cyfartal.

Mae cyfleoedd mewn bywyd yn cynnwys:

• tai – mae gwres a lloches yn anghenion dynol sylfaenol
• addysg a chyflogaeth
• cludiant
• iechyd a gofal cymdeithasol
• y gallu i brynu nwyddau a gwasanaethau.

Diversity means variety. Every high street or shopping centre has a diverse selection of shops, restaurants, banks and bars. Even football teams have a diversity of roles, including full back, goalkeeper, centre forward and winger. We live in a diverse society, where individuals vary in many ways. These diversities can be age, sex, sexual orientation, physical characteristics such as height, weight and skin colour, ability, personal experiences and personal attributes, such as beliefs, values and preferences.

Health and social care settings reflect the diversity of the population. Every child and young person will have their own experiences and may come from a variety of different countries. An individual’s preference for food and music for example, will vary from one to another.

Mae amrywiaeth yn golygu gwahaniaethau. Mae detholiad amrywiol o siopau, bwytai, banciau a thafarndai ar bob stryd fawr neu ym mhob canolfan siopa. Mae gan dimau pêl-droed, hyd yn oed, amrywiaeth o rolau, gan gynnwys cefnwr, gôl-geidwad, blaenwr canol ac asgellwr. Rydym yn byw mewn cymdeithas amrywiol, lle mae unigolion yn amrywio mewn llawer o ffyrdd. Gall yr amrywiaethau hyn fod ar sail oedran, rhyw, cyfeiriadedd rhywiol, nodweddion corfforol fel taldra, pwysau a lliw croen, gallu, profiadau personol a rhinweddau personol, fel credoau, gwerthoedd a dewisiadau.

Mae lleoliadau iechyd a gofal cymdeithasol yn adlewyrchu amrywiaeth y boblogaeth. Bydd gan bob plentyn a pherson ifanc ei brofiadau ei hun a gall ddod o amrywiaeth o wahanol wledydd. Er enghraifft, bydd hoff fwyd neu gerddoriaeth yn amrywio o un unigolyn i'r llall.

Think about your family, friends and colleagues. In what ways do they demonstrate diversity?

Meddyliwch am eich teulu, eich ffrindiau a'ch cydweithwyr. Ym mha ffyrdd y maent yn dangos amrywiaeth?

Inclusion is about accepting everyone, regardless of their differences. It is also about being understanding and tolerant of differences and providing help and support where appropriate.

Any organisation or institution, including local authorities, health and social care service providers, educational establishments, the police service, voluntary organisations and workplaces that support and promote inclusion must demonstrate that it values everything about the individuals involved within it. Inclusion brings about a sense of well-being and of confidence in one’s own identity and abilities.

Mae cynhwysiant yn golygu derbyn pawb, ni waeth beth yw'r gwahaniaethau rhyngddynt. Mae hefyd yn golygu deall gwahaniaethau a bod yn oddefgar ohonynt, a rhoi cymorth a chefnogaeth lle bo hynny'n briodol.

Rhaid i unrhyw sefydliad, gan gynnwys awdurdodau lleol, darparwyr gwasanaethau iechyd a gofal cymdeithasol, sefydliadau addysg, gwasanaeth yr heddlu, sefydliadau gwirfoddol a gweithleoedd sy'n cefnogi ac yn hyrwyddo cynhwysiant, ddangos ei fod yn gwerthfawrogi popeth ynglŷn â'r unigolion sydd ynghlwm wrtho. Mae cynhwysiant yn rhoi ymdeimlad o lesiant i unigolion, yn ogystal â hyder yn ei hunaniaeth a'i alluoedd ei hun.

Discrimination means treating children and young people differently or negatively without having a good reason for doing so. The law states that everyone should be treated as favourably as everyone else and that an individual must not be discriminated against because of a personal characteristic such as religion, gender, age or race.

There are two forms of discrimination, direct and indirect. Direct discrimination occurs when someone is intentionally treated unfairly, for example harassment on the basis of skin colour or religion. Indirect discrimination occurs when rules or guidelines meant to apply to everyone unintentionally affect one group of individuals more than others.

Discrimination can include:

• not including a child or young person in an activity
• paying less attention to one child or young person than another with no good reason.

Mae gwahaniaethu yn golygu trin plant a phobl ifanc yn wahanol neu mewn ffordd negyddol heb fod rheswm da dros wneud hynny. Noda'r gyfraith y dylai pawb gael eu trin mor ffafriol â'i gilydd ac na ddylid gwahaniaethu yn erbyn unigolyn oherwydd nodwedd bersonol fel crefydd, rhywedd, oedran neu hil.

Mae dau fath o wahaniaethu – uniongyrchol ac anuniongyrchol. Bydd gwahaniaethu uniongyrchol yn digwydd pan fydd rhywun yn cael ei drin yn annheg yn fwriadol, er enghraifft aflonyddu ar sail lliw croen neu grefydd. Bydd gwahaniaethu anuniongyrchol yn digwydd pan fydd rheolau neu ganllawiau sydd wedi'u bwriadu i fod yn berthnasol i bawb yn effeithio ar un grŵp o unigolion yn fwy na grwpiau eraill yn anfwriadol.

Gall gwahaniaethu gynnwys:

• peidio â chynnwys plentyn neu berson ifanc mewn gweithgaredd
• talu llai o sylw i blentyn neu berson ifanc nag i’r arall heb reswm da.