Human Development Across the Life Cycle Datblygiad Dynol Drwy Gydol Cylchred Bywyd
Adolescence 13 - 19 Glasoed 13 - 19

Between 13 – 15:

• girls body fat increases
• boys muscle mass increases
• girls breasts enlarge
• boys genitals enlarge
• both boys and girls voices lower, with the boys voices lowering much more
• girls experience their first menstrual cycle
• body hair grows
• may sweat more as their sweat glands become more active
• may develop acne due to hormonal changes
• boys may experience a growth spurt.

Between 16 – 19:

• boys will grow facial hair
• girls are usually at full development
• will see an increase in strength and co-ordination
• will have full adult motor skills by 19.

Rhwng 13 a 15 oed:

• mae braster corff merched yn cynyddu
• mae màs cyhyrau bechgyn yn cynyddu
• mae bronnau merched yn tyfu
• mae organau cenhedlu bechgyn yn tyfu
• mae lleisiau bechgyn a merched yn gostwng, gyda lleisiau bechgyn yn gostwng llawer mwy
• bydd merched yn cael eu misglwyf cyntaf
• mae blew'n tyfu ar y corff
• gellir chwysu'n fwy wrth i'w chwarennau chwys ddod yn fwy gweithredol
• gellir cael acne oherwydd newidiadau hormonaidd
• gall bechgyn dyfu'n sydyn.

Rhwng 16 a 19 oed:

• bydd blew yn tyfu ar wyneb bechgyn
• bydd merched wedi datblygu'n llawn fel arfer
• gwelir cynnydd o ran cryfder a chyd-symud
• bydd sgiliau echddygol llawn oedolyn wedi'u meithrin erbyn 19 oed.

Between 13 – 15:

• will start to question school and family rules
• will have very distinct views - something is right or wrong, good or bad
• is unable to plan or think into the future
• will think they know everything
• will develop intellectual curiosity
• will start to experiment
• will have idealistic views.

Between 16 – 19:

• are better at solving problems than younger teens, but is inconsistent
• tend to make rash decisions even though they weigh the consequences first
• has improved organizational skills and is better at balancing school, activities, social life, and work
• will explore job and college options, religion, social and political issues
• will frequently question and challenge rules.

Rhwng 13 a 15 oed:

• dechreuir cwestiynu rheolau'r ysgol a'r cartref
• rhennir safbwyntiau penodol iawn – mae rhywbeth yn gywir neu'n anghywir, yn dda neu'n ddrwg
• ni ellir cynllunio na meddwl i'r dyfodol
• byddant yn meddwl eu bod yn gwybod y cyfan
• byddant yn meithrin chwilfrydedd deallusol
• byddant yn dechrau arbrofi
• bydd ganddynt safbwyntiau delfrydgar.

Rhwng 16 a 19 oed:

• yn well yn datrys problemau na phlant iau yn eu harddegau, ond mae hyn yn anghyson
• yn dueddol o wneud penderfyniadau byrbwyll er eu bod yn pwyso a mesur y canlyniadau'n gyntaf
• gwell sgiliau trefnu ac yn well am gydbwyso'r ysgol, gweithgareddau, bywyd cymdeithasol a gwaith
• yn archwilio'r opsiynau o ran gwaith a choleg, crefydd, materion cymdeithasol a gwleidyddol
• yn cwestiynu ac yn herio rheolau'n aml.

Between 13 – 15:

• is egocentric – “it’s all about me!”
• is moody
• is full of self-doubt
• is becoming aware of their sexual orientation.

Between 16 – 19:

• is more self-assured
• is excited but overwhelmed by thoughts of the future
• can experience depression
• now has a fully developed moral conscience.

Rhwng 13 a 15 oed:

• yn egosentrig – "fi fi fi!"
• mewn hwyliau drwg
• yn llawn ansicrwydd
• yn dod yn ymwybodol o'u cyfeiriadedd rhywiol.

Rhwng 16 a 19 oed:

• yn fwy hunanhyderus
• yn teimlo'n gyffrous am y dyfodol ond wedi'u gorlethu hefyd
• yn gallu profi iselder
• â chydwybod moesol sydd wedi'i ddatblygu'n llawn.

Between 13 – 15:

• thinks that friends are more important than family
• will complain about lack of privacy
• will fluctuate between clinging to adults and rebelling against them
• will start to form an identity, through hobbies, friends, clothes, hairstyles, music, etc.
• will often push the limits of adults to assert their independence
• will spend a lot of time on their phone or social media chatting to friends.

Between 16 – 19:

• is more self-assured
• is excited but overwhelmed by thoughts of the future
• can experience depression
• now has a fully developed moral conscience
• may feel like they are in love
• will begin to have strong sexual urges and may become sexually active.

Rhwng 13 a 15 oed:

• meddwl bod ffrindiau yn bwysicach na theulu
• yn cwyno am ddiffyg preifatrwydd
• yn amrywio o lynu wrth oedolion a gwrthryfela yn eu herbyn
• yn dechrau meithrin hunaniaeth, drwy ddiddordebau, ffrindiau, dillad, steiliau gwallt, cerddoriaeth ac ati
• yn aml yn gwthio'r ffiniau gydag oedolion er mwyn haeru eu hannibyniaeth
• yn treulio llawer o amser ar eu ffôn neu'r cyfryngau cymdeithasol yn sgwrsio â ffrindiau.

Rhwng 16 a 19 oed:

• yn fwy hunanhyderus
• yn teimlo'n gyffrous am y dyfodol ond wedi'u gorlethu hefyd
• yn gallu profi iselder
• â chydwybod moesol sydd wedi'i ddatblygu'n llawn
• yn gallu teimlo eu bod mewn cariad
• yn dechrau cael ysfeydd rhywiol cryf ac efallai'n dechrau cael rhyw.