Funded by Welsh Goverment

Hanes y Theatr Gerdd


Y Theatr Gerdd

Mae theatr gerdd yn un o’r genres perfformio mwyaf poblogaidd.

Fel arfer mae’r sioeau yn cyfuno :

  • Actio
  • Canu
  • Symudiad
Broadway

Gweithgaredd

Rhannwch yn barau.

Rhestrwch unrhyw ddramâu cerdd Americanaidd rydych chi yn ymwybodol ohonynt.

Broadway

Rhestrwch gymaint o ddramâu cerdd Brydeinig rydych chi yn ymwybodol ohonynt.

Broadway Broadway

Sioeau Cynnar

Un o’r dramâu cerdd cyntaf oedd “The Beggar’s Opera” gan John Gay yn 1793. Fe ddefnyddiodd ef ganeuon poblogaidd y cyfnod i adrodd y stori.

Broadway

Oes Fictoria

Yn ystod y cyfnod yma byddai dramâu yn cynnwys cerddoriaeth yn ogystal ag effeithiau gweledol a thrawiadol.

Roedd neuaddau cerddoriaeth neu music halls yn boblogaidd iawn yn ystod yr oes, dyma noson o adloniant gan gynnwys canu, dawnsio a chomedi.

Dyma oes aur y pantomeim, byddai’r sioeau yn cael eu perfformio adeg y Nadolig gyda lot o ddawnsio , canu ac actio.

Broadyn ogystal ac’ way

Jack the Giant Killer

Broadway

High Rollers

Showboat 1927

Hon oedd y ddrama gerdd gyntaf gyda naratif glir i’r stori.

Mae stori gariad cryf ynddi ond mae hefyd yn ymdrin â’r ffordd roedd bobl dduon yn cael eu trin yn ne America. Rhai o’r caneuon enwog yw ‘Old man river’ ac ‘After the ball’. Gofynion y sioe yw cast mawr a set lliwgar.

Broadway

Show Boat

Oklahoma 1943

Dyma’r ddrama gerdd gyntaf i gyfleu cymeriad drwy ddull cân. Mae bob cân yn bwysig i ddatblygiad y stori a’r cymeriadau. Mae’r dawnsio yn rhan o’r stori hefyd. Stori gariad wedi ei leoli yn ardal amaethyddol Oklahoma. Mae yma lun o gymdeithas sydd yn gweithio yn galed ac yn edrych ar ôl ei gilydd.

Broadway

Gwrandewch Ar Y Gân Yma O ’Oklahoma’

Oh what a beautiful morning – Unawd

Gwyliwch y clip ac yna atebwch y cwestiynau.

  1. Yn eich barn chi ydy'r gân yma yn ffordd effeithiol i agor y sioe?
  2. Sut mae'r gân yn gwneud ichi deimlo?
  3. Beth yw pwrpas y gân yn eich tyb chi?

Rodgers and Hammerstein

Y ddau yma ddatblygodd y genre yn America. Roedd y dramâu cerdd yn seiliedig ar nofelau neu straeon go iawn. Dyma rhai o’r dramâu cerdd:

  • The King and I
  • South Pacific
  • Carousel
  • The Sound of Music

Gwyliwch y clip ac yna atebwch y cwestiynau.

  1. Beth yw swyddogaeth y gân?
  2. Sut mae'r gân yn gwneud ichi deimlo?
  3. Pam fod y gân yn nodweddiadol o gân sioe gerdd eiconig?
  4. Ymhle ydych chi wedi clywed y gân hon o Carousel o'r blaen?

Dyma drac sain ‘You’ll never walk alone”.

O’r 1960au Hyd Heddiw

Dylanwadwyd nifer o gyfansoddwyr gan Rodgers and Hammerstein.

Stephen Sondheim – Cy Coleman – Kander and Ebb – Schwartz – Jason Robert Brown – Lin Manuel Miranda - Bennet – Learner and Lowe.

Dyma rhai o’r dramâu cerdd y mae rhain wedi creu: Company, Hamilton, Parade, 13, Sweet Charity, City of Angels, Chicago, Cabaret, Wicked, Godspell, Pippin, A Chorus Line, Rent, My Fair Lady.

Dramâu cerdd o brydain

Dechreuodd Prydeinwyr ysgrifennu dramâu cerdd yn y 60au.

Un o’r rhai cyntaf i lwyddo oedd ‘Oliver’ gan Lionel Bart.


Roedd Joseph and the Amazing Technicolour Dreamcoat gan Andrew Lloyd Webber a Tim Rice yn sioe lwyfan lwyddiannus arall.

Broadway
Broadway

Roedd Joseph and the Amazing Technicolour Dreamcoat gan Andrew Lloyd Webber a Tim Rice yn sioe lwyfan lwyddiannus arall.

Cyfansoddwyr Hen a Newydd

Mae Andrew Lloyd Webber, Tim Rice, Elton John ac Willy Russell wedi ysgrifennu nifer o ddramâu cerdd llwyddiannus. Dau gyfansoddwr mwy cyfoes yw Tim Minchin a Stiles and Drewe.

Dyma rai o’r drama cerdd a gyfansoddwyd gan yr uchod.

Evita – 1978 | Blood Brothers – 1983 | Phantom of the Opera – 1986 | Sunset Boulevard – 1991 | Honk! - 1993 | We Will Rock You – 2002 | Chitty Chitty Bang Bang - 2002 | Spamalot – 2004 | Mary Poppins – 2004 | Billy Elliott – 2005 | Matilda - 2010 | Betty Blue Eyes – 2011

Composers

Themâu Cyfoes

Erbyn hyn mae cynnwys cynhyrchiadau theatr gerdd wedi newid.

Maent wedi symud o bynciau hanesyddol fel ‘Evita’ i rai mwy cyfoes fel ‘Everyone’s talking about Jamie’ a ‘Dear Evan Hansen’.

Mae’r math o gerddoriaeth wedi newid hefyd gyda genres pop cyfoes yn cael eu defnyddio e.e. hip hop a rap yn ‘Hamilton’ a roc trwm yn ‘American Idiot’.

Mae’r genre yn cynnig cyfle i edrych ar hen bynciau drwy lygaid cyfoes.


Broadway

Mae ‘Hamilton’ yn adrodd stori un o gymeriadau chwyldro America drwy hip hop a rap gyda’r stori yn symud yn ôl ac ymlaen drwy ei fywyd.

Mae ‘Wasted’ yn defnyddio cerddoriaeth pop i gyflwyno stori'r Brontes a’r sioe ‘Six’ yn sôn am hanes chwe gwraig Harri’r 8fed o bersbectif ffeministaidd.

Ar Broadway mae sioe o’r enw ‘Waitress’ yn olrhain hanes criw o ferched yn gweithio mewn caffi. Mae ‘The Color Purple’ yn seiliedig ar nofel Alice Walker am greulondeb tuag at ferched.

Felly mae addasu nofel , stori , barddoniaeth neu fywyd pob dydd pobl yn bosib fel pwnc i theatr gerdd.

Sioe arall yw ‘Caroline or Change’ sy’n adrodd stori morwyn ddu yn America yn y 60au.

Mae ’Groundhog Day’ a ‘The School of Rock’ yn seiliedig ar ffilmiau enwog.

Broadway

Dylunio Sioeau Cerdd

Dros y blynyddoedd mae edrychiad sioeau cerdd wedi datblygu llawer.

Ceir nifer o sioeau mawreddog fel ‘Wicked’ a ‘Charlie and the Chocolate Factory’ lle mae’r set a’r gwisgoedd yn hanfodol i’r stori.

Broadway
Broadway

Mae’r gynullleidfa am weld rhywbeth hudol sydd yn eu cludo i fyd arall.

Mae datblygiadau mewn goleuo hefyd wedi golygu bod modd creu llwyfan diddorol gyda dim ond lliw a siap golau.

Broadway
Broadway
Broadway

Theatrau llai

Mae’n bosib llwyfannu sioe gerdd heb set fawr a goleuo drud.

Mae nifer o’r sioeau gorau wedi dechrau yn y Mernier Chocolate Factory sydd ond yn dal ychydig o gannoedd o bobl e.e Barnum a Funny Girl.

Broadway
Broadway

Cerddoriaeth

Mae nifer o gynyrchiadau yn defnyddio actorion sydd yn gallu chwarae offeryn cerdd felly mae’r gerddoriaeth yn dod yn rhan ganolog o’r perfformiad. Enghreifftiau o hyn yw ‘Sweeney Todd’ ac ‘Oliver’ yn y Watermill Theatre, Newbury.

Broadway
Broadway
  • Mae theatr gerdd wedi datblygu llawer dros amser.
  • Ceir sioeau gyda 100 yn y cast ac eraill gydag ond 2, ond yr un yw’r gofynion.
  • Nid yw’n genre realistig gan fod pobl yn canu eu teimladau. Mae’n frechtaidd iawn.
  • Mae’n gallu ymdrin â phynciau amrywiol ond mae’r cyfuniad o eiriau ac alawon cryf a byw yn gallu ennyn ymateb emosiynol iawn gan gynulleidfa.

Tasg

  1. Dewiswch un ddrama gerdd ac yna ymchwiliwch i’r ddrama gerdd honno.
  2. Crëwch ffeil am y ddrama gerdd gan gynnwys y canlynol:
    • Lluniau o’r sioe
    • Stori'r sioe mewn hanner tudalen!
    • Disgrifiwch tair cân o'r sioe gan gynnwys un corws, un unawd ac un deuawd.
    • Nodwch farn y beirniaid am y ddrama gerdd hon.